Bókin fjallar um uppmælingarferðir dönsku arkitektaskólanna til íslands til að skrá einstakan byggingastíl íslendinga.

Ferðirnar voru farnar í upphafi áttunda áratugarins en þá var aðeins búið í örfáum torfhúsum á íslandi og má því segja að farið hafi verið af stað á elleftu stundu.

Árið 1973 hóf  danski arkitektinn Poul Nedergaard Jensen, kennari við Arkitektaskólann í Árósum, samstarf við Konunglegu dönsku listaakademíuna í Kaupmannahöfn og Þjóðminjasafn Íslands um skrásetningu á íslenskum torfbæjum áður en það yrði of seint. Þessi byggingartegund sem þróast hafði með þjóðinni í meira en þúsund ár var að miklu leyti horfinn og þeir torfbæir sem eftir voru stóðu frammi fyrir eyðileggingu.

Næstu árin fóru skólarnir í nokkrar námsferðir til Íslands þar sem íslenskir torfbæir voru mældir upp og teiknaðir. Skráningin var gerð með það fyrir augum að vekja athygli á mikilvægi og sérstöðu þessarar íslensku byggingartækni og leggja grunn að varðveislu og endurreisn hennar.

Í dag liggur umfangsmikill afrakstur ferðanna á Þjóðminjasafni Íslands. Hann nýtti Kirsten Simonsen í rannsóknarverkefni sitt er hún gengdi rannsóknastöðu dr. Kristjáns Eldjárns við Þjóðminjasafn Íslands árin 2020-2022.

Undanfari bókarinnar var vinsæla sýningin Á elleftu stundu í ljósmyndasal Þjóðminjasafns Íslands sem stóð yfir frá september 2022-maí 2023.

Á elleftu stundu er ríkulega myndskreytt bók sem veitir okkur innsýn í uppmælingaferðirnar,

einstaka skráningu og viðleitni þeirra sem tóku þátt í að varðveita og skrá fjölbreytta upprunalega byggingararfleifð íslendinga.

Bókin er á íslensku og dönsku, mjúkspjalda og 296 síður.